- STIPENDIARIAE
- STIPENDIARIAEprovinciae olim dictae sunt, quae Romanis vectigal seu stipendium pendebant: exceptis civitatibus iis, quae propter merita sua aut immunitate aut libertate donatae, atque in Amicorum formulas relatae essent. Cum enim unius regionis populi ac civitatis non eôdem modô se adversus Popul. Roman. gessissent, nec omnes eôdem pactô tractatae sunt, verum pro suis quaeque meritis leges a Victore acceperunt. Quô factum, ut in devicta provincia civitatum quaedam vectigales, aliae immunes, quaedam servitute affectae, aliae libertate donatae sint. Vectigales dictae; quibus vectigal aliquod seu tributum impositum est; Immunes, quibus nullum: Servitute affectae, quas Magistratui Rom. parere voluerunt; Libertate, quas ab eius iurisdictione solverunt. Vectigal porro ipsum, aut certum fuit, aut incertum. Certum definita fete Stipendii summa erat, quam domatim quotannis, pacis quoque tempore, pendere tenebantur; dicebaturque proprie Stipendium, sive Tributum; et qui hoc pendebant, Stipendiarii sive Tributarii: Incertum, proprie Vectigal nuncupatum, portubus rebusque venalibus, pascuis agrisque constituebatur, unde et Portorium, quod ex portubus: Scriptura, quod ex pactione pascuorum publicorum, et Decuma, quod ex agris, dictum. Meminit huius rei Turnebus Advers. l. 1. c. 11. Latinae coloniae ius civitatis, suffragii et Magistratus capiendi, si in sua Colonia Magi sir atum gessissent, habebant, Italicis autem ius civitatis et suffragit nullum erat, immunes tamen erant, nec tributum aut Stipendium pendebant, ut solebant provinciae. Vide quoque Sigonium de iure Rom. l. 1. c. 16. et Rosin. l. 10. c. 22.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.